Kerkorgel

De Nieuwe Kerk heeft ruim anderhalve eeuw een orgel moeten missen. Een voorzanger begeleidde de samenzang. Pas in 1816, ruim anderhalve eeuw na de voltooiing van de kerk, zagen de eerste plannen voor een orgel het daglicht. De kerkmeesters vonden het tijd dat de Nieuwe Kerk een orgel kreeg, en de benodigde fondsenwerving werd begonnen. Vrijwillige bijdragen, een legaat en een tweede collecte leverden genoeg op om een ontwerp te laten maken. De orgelmaker Petrus van Oeckelen en Samuel Wolther Trip, jurist en muziekliefhebber, maakten gezamenlijk een tekening. Voor het orgelfront diende het Müller-orgel van de Grote of St. Bavokerk als voorbeeld. Van Oeckelen maakte eveneens een bouwplan, waar orgelmakers in 1829 op konden intekenen. De opdracht werd gegund aan de Groningse orgelbouwer Johannes Wilhelmus Timpe (1770-1837), die daarmee de gebroeders Lohman, de firma Scheuer uit Zwolle en orgelbouwer Naber uit Deventer achter zich liet. Timpe beschikte al vóór de gunning over goed pijpmateriaal en windladen, evenals een voorraad gedroogd eikenhout.

front_540

Bron: menseruiter.nl

Onder toezicht van Van Oeckelen en Trip werd het orgel in de kerk opgebouwd. In mei 1831 was het instrument voltooid. Het werd diezelfde maand, naar grote tevredenheid van de kerkmeesters, in gebruik genomen. Timpe overleed zes jaar later. De firma Van Oeckelen voorzag tot 1882 in onderhoud van het orgel, en bracht enkele wijzigingen in mechaniek en dispositie aan. Later nam de orgelbouwer Doornbos het onderhoud over. Hij voorzag het orgel in 1921 van een windmotor. Vanaf ongeveer 1940 raakte het orgel in verval. Reparaties bleven uit en bij een kerkrestauratie in 1952 was het orgel, nauwelijks beschermd, blootgesteld aan weer en wind. Pas in 1976 kon, nadat het orgel al een paar jaar buiten werking was, met een grote restauratie worden begonnen. Dat gebeurde door de firma Leeflang uit Apeldoorn. In 2009 vond een tweede restauratie plaats door Mense Ruiter Orgelmakers uit Zuidwolde. Zo is bijvoorbeeld de vloer bij het orgel lager gelegd voor een betere speelhouding. Op deze manier hebben de restauraties hun vruchten afgeworpen voor de organist, maar natuurlijk is ook met de bezoekers van de Nieuwe Kerk rekening gehouden.

groningen-nieuwekerk-klav1

Bron: petertenkate.nl

In de diensten op zondagmorgen neemt het orgel – vakkundig bespeeld door één van onze organisten – altijd een belangrijke plaats in. Ook bij de traditionele cantatediensten en Christmas Carols, de Choral Evensongs en de middagdiensten klinkt het orgel. De orgelmuziek past altijd bij het thema van de bijzondere diensten. Cantates van Johann Sebastian Bach worden aangevuld met zijn orgelwerken. Sonates van Felix Mendelssohn-Bartholdy klinken na gezongen motetten. Engelse koormuziek van David Willcocks of John Rutter wordt begeleid met de warme, sprekende klank van het orgel. Luisteraars zijn van harte welkom in de Nieuwe Kerk!

Bron
nieuwekerk.org/www/index.php/gebouw/orgel