Leiden van de gemeentezang

 

Bernhard Schuurman – Alternatim zingen (1978)

In de praktijk heet het ‘zingen in beurtzang’. De officiële term is Alternatim zingen. En behalve dat kun je ook alternatim zingen en spelen. In deze brochure uit 1978 zet Barend Schuurman de mogelijkheden op een rijtje. Hij plaatst de praktijk ook tegen de achtergrond: waar komt het vandaan? Hoe ging het in de bloeiperiode, namelijkde 16de eeuw? Wat zijn de mogelijkheden voor de praktijk van nu? Schuurman schreef de brochure met oog op het Liedboek 1973, maar zijn aanwijzingen kunnen zonder meer toegepast worden op het Liedboek 2013.

 

Dirk Zwart – Kogels in de kerk en andere beschouwingen over (kerk)muziek

1e druk november 2006; tweede, met nawoord uitgebreide druk juni 2007

Uitg. Kok Kampen, 160 blz., UITVERKOCHT

Kogels in de kerk gaat over muziek in het algemeen, en over kerkmuziek in het bijzonder. De titel is ontleend aan een hoofdstukje over twee boekjes uit Amerikaans-evangelicale kring, waarin men muziek ziet als een middel in de geestelijke oorlogvoering tussen God en Satan. In het grote beginhoofdstuk, ‘Waar moet het (niet) naartoe met de kerkmuziek?’ gaat Zwart in op de vraag of de traditionele kerkmuziek vervangen moet worden door de op de popcultuur geënte evangelische kerkmuziek, en zo nee, waarom dan niet? Moeten we de jeugd dan niet ‘vasthouden’ en is muziek daar dan niet één van de belangrijkste middelen voor?

De rode draad in het boekje is het belang dat Dirk Zwart hecht aan goede kerkmuziek die de gelovigen werkelijk bezielt en enthousiasmeert. Daarom worden er ook vragen aan de orde gesteld als: heeft het orgel het primaat in de kerk, of kunnen er ook andere instrumenten gebruikt worden? Waaraan moet een goede gemeentezangbegeleiding voldoen? (Met concrete aanwijzingen voor organisten!) Moeten organisten betaald worden? Dit alles vanuit de visie: goed orgelspel is gemeente-opbouw.

Nieuwsgierig naar hun drijfveren en werkwijze heeft Zwart in zijn boekje ook interviews opgenomen met twee door hem bewonderde componisten van kerkmuziek: Antoine Oomen en Tom Löwenthal.

Daarnaast wijst Zwart op allerlei prachtige melodieën in het Liedboek voor de kerken, vergelijkt hij verschillende melodie-versies van de Credo-melodie van Paul Chr. Van Westering om vast te stellen welke de juiste is, en beschrijft hij de ontwikkeling van zijn eigen muzikale smaak. Op het grensvlak van muzikale en literaire historie is het artikel over de samenwerking tussen Annie M.G. Schmidt en de componist van ‘Dikkertje Dap’, Paul Chr. Van Westering. Humoristisch is het hoofdstuk waarin Zwart een aantal muzikale bloopers aanwijst in romans, gedichten en vertalingen.

Een interview met Dirk Zwart zelf over zijn muzikale opvoeding en werkzaamheden, besluit het boekje.

Kogels in de kerk wil amuseren, nieuwsgierig maken, enthousiasmeren en aanzetten tot bezinning. Het is kritisch èn opbouwend, vlot leesbaar en relevant voor iedereen die geïnteresseerd is in kerk en muziek.